Clavis, 2023

Historisch verhaal 10+

TOPPER bij Pluizer Linc

Een jonge hond spoelt aan in de Konijnenpijp, een Gents steegje bij de vaart. Gelukkig ontfermt de elfjarige Rémi zich over hem. De twee worden meteen goede maatjes. Maar van zijn ma mag Rémi vondeling Markies niet houden en daarom brengt hij hem naar de hondenbrigade.

Dat is een beestig politiekorps van maar liefst dertig herdershonden! De honden vergezellen de nachtwakers op hun ronde door de stad.

Het valt Rémi zwaar om afscheid te nemen van Markies. Hij wil óók nachtwaker worden. Maar daar is hij natuurlijk te jong voor.

Wanneer een jaar later de Eerste Wereldoorlog uitbreekt, eisen de Duitsers de politiehonden op. Zal Rémi zijn leven riskeren om Markies uit de handen van de Duitsers te redden?

Historische achtergrond van het verhaal:

“Als u me niet meer mannen kunt geven, geef me dan honden!” Legendarische woorden van Gents politiecommissaris Ernest Van Wesemael tot de burgemeester. Werkelijk gezegd of niet, de commissaris richtte in 1899 de eerste politiehondenbrigade op. Met zijn innoverende trainingsprogramma haalde Van Wesemael verbluffende resultaten en zijn boek Le chien policier à Gand vond internationale weerklank. Uit alle landen van Europa, maar ook uit de VS, Perzië, China kwamen afgezanten naar Gent voor demonstraties ‘boevenvangen’. De dertig viervoeters 'hokten' allemaal samen bij de conciërge van het centraal politiebureau. De beste politiehonden waren, volgens de commissaris, met stip de Mechelse herder en Groenendaeler.

Deze hondenbrigade hield op te bestaan in 1915, toen de Duitsers de goedgetrainde politiehonden opeisten. Ze zetten hen in voor bewaking aan de Belgisch-Nederlandse grens en aan het front als boodschappers, trekdieren van licht geschut, rattenvangers, levende bommen … 

Katrien Temmerman, in haar bekende jeugdboekenblogspot 'Geen leven zonder boeken', over Markies:

'Markies' van Katrien Van Hecke is een avontuurlijk, interessant, mooi en ontroerend boek voor kinderen die van honden houden. De hond in dit boek wordt gevonden door Rémi in 1913. Samen met zijn moeder woont hij in een Gents beluik dat De Konijnenpijp heet. Hij woont in de Goudensterstraat.

De hemel past precies in ons bovenraam. Iedere avond tuur ik naar de maan tot ik honingmelk op mijn tong proef. Soms glinstert de Hondster zo fel dat ik honderd kleuren zie. Alleen sneu dat de Gouden Ster nooit verschijnt. Terwijl ze toch ergens boven bengelt. Anders heette onze straat toch niet Goudensterstraat?

Michael Olbrechts geeft gestalte in grijstinten aan zowel Rémi, zijn vriend Jefke en Markies. Alleen de voorplat van dit boek is in kleur. Die geeft goed weer dat de hond de ster van dit verhaal zal zijn. De illustraties laten hoofd- en bijfiguren zien, zodat de lezer die dat wil, zich ook een beeld kan vormen van hoe de personages er zouden kunnen uitzien. De illustraties zijn ietwat cartoonesk, maar geven de tekst een zekere lichtheid mee.

Rémi is 11 als dit verhaal in 1913 begint. Hij woont samen met zijn moeder in een Gents beluik. Dat is een groep huisjes die rond een binnenplaats zijn gebouwd, en waar je geen eigen sanitair hebt. Je woont er gewoonlijk op kosten van je baas. Remi's moeder werkt in de vlasnijverheid, en staat er aan de 'natte continue': dat is zwaar werk en ze hebben het niet breed. Zijn vader is uit beeld verdwenen. Rémi zal na dit schooljaar ook in de fabriek moeten gaan werken, en dat ziet hij niet zitten. 

Het stikt in de buurt waar hij woont van de ratten. Wanneer hij weer eens op de loer ligt om er een te vangen begint het verhaal: "Vandaag zit het geweldig mee: op klaarlichte dag, op drie meter afstand, ligt er een rat voor het grijpen. Zó'n knaap ben ik van mijn leven nog niet tegengekomen en ik ben al elf. Omdat hij achter de waterton ligt, zie ik alleen zijn staart. Geen kale worm, maar een harige sliert vol klitten. Recht uit het riool".

Rémi's moeder ziet een hond in huis niet zitten, en zegt haar zoon dat ze hem naar de zwerfhondenopvang in de buurt moet brengen. Rémi en de hond komen echter terecht bij de politiehondenbrigade. Rémi is vastbesloten om zijn hond te blijven zien. Of dat zal lukken is maar de vraag...

Katrien Van Hecke heeft zich voor Markies duidelijk uitgeleefd in het onderzoek naar de allereerste hondenbrigade, die in 1899 onder leiding van Ernest Van Wesemael werd opgericht. In 1915 werd ze stopgezet: alle honden van de brigade, een dertigtal, werden opgehaald om in Wereldoorlog I te worden ingezet bij allerlei taken, de een al zwaarder dan de andere. Niemand, ook de dieren had het goed, zo blijkt ook uit dit verhaal. Van Hecke vertelt haar verhaal erg levendig, en het is een feestje om het boek een paar keer na elkaar te lezen. Voor WOI uitbreekt - Markies is dan een jonge hond van een maand of 9 - loopt van mei tot november 1913 de Wereldtentoonstelling in Gent. We krijgen een beeld van toen, en hoe mensen deze festiviteit beleefden. Geen van deze gegevens komt geforceerd naar voren, en daardoor is "Markies" een zeer goed historisch verhaal. Van Hecke hield zelfs de echte namen van commissaris Van Wesemael, en meneer en mevrouw De Meyer, de inspecteur die samen met zijn vrouw instond voor de verzorging van de honden, aan. Heerlijk. In een ander lettertype kunnen we lezen hoe de honden dachten over de mensen die voor hen moesten zorgen. Op die manier kruipt Van Hecke ook in de hondenkoppen van haar viervoeters (van sommigen bestaan nog foto's).

Ik heb dit boek voor ik aan deze recensie begon, drie keer gelezen, en werd nog steeds aangenaam verrast. Dat komt omdat Rémi absoluut een personage is dat niet bij de pakken blijft zitten als blijkt dat zijn hond naar het front is moeten vertrekken: hij doet er alles aan om hem terug te vinden. Zo wordt dit boek een verhaal over opgeëiste honden die in WOI erg hard moesten werken, afzagen door het gebruik van mosterdgas en niet wisten wat hen overkwam (natuurlijk niet). Ook deze elementen staan in een ander lettertype als gedachtegangen van de honden, waardoor ze wat aan zwaarte verliezen, en goed te behappen zijn, al wordt de lezer niet vrolijk van wat zowel soldaten/begeleiders van honden, als honden en oorlogsslachtoffers moeten doorstaan.

Dit boek toont aan dat een goed (jeugd) boek ook gewoon een goed boek is, en dat het niet uitmaakt of een volwassene het ook echt goed vindt.

Het is een must-read voor zowel hondenliefhebbers als voor mensen die graag over (recente) geschiedenis leren. Goed leesbaar voor je als je een jaar of tien bent en al veel hebt gelezen. Het boek heeft dan wel zware onderwerpen, het blijft toch licht van toon. Daardoor is het ook geschikt als je nog niet zoveel leeskilometers hebt gemaakt. Persoonlijk vond ik het heel erg de moeite dat honden in dit boek niet werden vermenselijkt, maar dat ze hond mochten/moesten blijven.

Clavis, 2022

Historische roman. Vanaf 14 jaar

Boekentip Voorleesweek 2023

Enige jeugdboek ooit op Interne Keuken (Radio 1)

Oostende 1728.

Joannes gaat als scheepsjongen mee naar Bengalen. Op een schip van de Oostendse Compagnie. Hij wil de zilverschat vinden! Voor Nel.

Maar wat kan Nel dat zilver schelen? Zij heeft een vriend nodig. Thuis is de hel.

Gelukkig is er nog de kleine opgewekte Isabella. Al kunnen meisjes dan geen zeeën bevaren, ze kunnen met vertellingen de wereld naar hun hand zetten.

Kan Nel zich losmaken van haar ouders? En zien Nel en Joannes elkaar ooit nog terug?

Raadpleeg je bij het lezen graag kaarten, reisroutes en oude prenten? Of wil je een inkijkje in de historische bronnen? Mail naar katrienvanhecke@telenet.be en je krijgt beeldmateriaal en lijst opgestuurd.

Clavis, 2018
Historische roman. Vanaf 14 jaar
Genomineerd voor de Thea Beckmanprijs 2019

Marie Schellinck (°1757, Gent) groeit op in armoede. Lezen of schrijven kan ze niet. Toch wil ze van haar leven wat maken. In de achttiende eeuw zijn er weinig mogelijkheden voor een vrouw, maar Marie vindt er iets op: ze vermomt zich als man en neemt dienst in het Franse revolutionaire leger. Het begin van een wild avontuur dat haar in Frankrijk, Italië, de Duitse staten, Polen brengt, én in de nabijheid van de grootste persoonlijkheid uit die tijd: Napoleon.
Gebaseerd op ware feiten.

Nog te verkrijgen via katrienvanhecke@telenet.be, € 10/ex.

Wil je weten welke historische gegevens over Marie Schellinck in de archieven te vinden zijn, stuur een mailtje naar katrienvanhecke@telenet.be en je krijgt een mapje met alle waargebeurde feiten.

Partizaan, 2015
Historische whodunit vanaf 11 jaar

Het leven van een creatieve tiener 6300 jaar geleden

Een nederzetting aan de monding van de Eufraat.
Het leven kabbelt er even rustig als het water dat langs kanaaltjes naar de korenakkers loopt. Op die akkers werken de vrouwen. De mannen hoeden geiten en schapen op de groene rivierboorden.
Nemma werkt thuis: ze maakt kleipoppen in het pottenbakkersatelier van haar moeder. Haar beeldjes vallen erg in de smaak. Ging het in de liefde maar zo vlot!
Op een dag wordt de nederzetting opgeschrikt door een moord. Oma Hosklos heeft toch niets met de moord te maken? Een spoor wijst in haar richting!

Het verhaal speelt zich af in het zuiden van het huidige Irak, in een periode waarin de eerste tekenen van een patriarchale samenleving zichtbaar worden.

Nog te verkrijgen via katrienvanhecke@telenet.be, € 5/ex.

Lannoo, 2010
Historische roman vanaf 11 jaar

Genomineerd voor de Prijs van de Jonge Jury 2012
Aanbevolen literatuur bij de lerarenopleiding Artevelde Hogeschool Gent

Ahatani is de jonge tempelslaaf van de hogepriesteres. Bij toeval is hij getuige van een geheime samenkomst. Het heeft er alle schijn van dat er een complot tegen de hogepriesteres wordt gesmeed. Bizar complot. Tijdens iedere samenkomst vertelt een verhalenverteller een stukje van het Gilgamesjverhaal.
Dat de samenzweerders het op de hogepriesteres hebben gemunt, stemt Ahatani bepaald vrolijk: zijn meesteres is een tang! Maar als er een aanslag op zijn vriendin Sirru gepleegd wordt, vergaat het lachen Ahatani. Die mannen van het complot kunnen maar beter ontmaskerd worden.

Om zijn vriendin te redden, moet Ahatani er achter zien te komen wie er in het complot zit. Op zijn zoektocht raakt hij verzeild op zee, op de tempeltoren, bij een schrijfschool, in het leger. Het gevaar loert vaak om een onverwachte hoek. Eén ding drijft hem voort: zijn vriendschap voor Sirru. Zal het ooit wat worden tussen die twee?

Hogepriesteres Enheduanna heeft echt geleefd. Zowat 4250 jaar geleden. In Ur, een stadstaat in Mesopotamië (nu Irak en Syrië).

Ze was de eerste bij naam gekende auteur. Ze schreef tempelliederen. Honderden jaren na haar dood dienden haar liederen nog altijd als voorbeeld voor jonge dichters.

Nog te verkrijgen via katrienvanhecke@telenet.be, € 10/ex.

Lannoo, 2007
Een sprookje vanaf 7 jaar.

Je bent vast en zeker al in een dierentuin geweest. Maar was je al in een monstertuin? io loopt op een dag een monstertuin binnen.
De monsters lijken haar wel te lusten. io ziet of hoort niets. Als er een monster dichterbij komt, rent ze niet weg ...
Een botsing met een monster kan pijn doen. Maar ze wordt er warempel mooier van.

Zal ze nog uit de monstertuin kunnen ontsnappen?
Een verhaal over opgroeien.
Met illustraties van Beatrijs Van De Winkel.

Lannoo, 2005

Historische roman vanaf 10 jaar

Genomineerd voor de Kinder- en Jeugdjury 2006

Boektopper 2007 

Joans moeder is een heks! Iedereen van het dorp weet dat. Haar toverkunsten kunnen mensen genezen, maar ook doden … Zoals die ridder en zijn twaalf soldaten die op raadselachtige manier omkwamen.
Daar zat Joans moeder vast achter. Ze werd veroordeeld, in zee gegooid en kwam niet meer boven. Sindsdien spookt haar geest om het kasteel waar de moorden gebeurd zijn.
Joan blijft in de onschuld van haar moeder geloven. Ze staat er alleen mee. Tot ze vriendschap sluit met Alan en ze samen op zoek gaan naar de geest en naar de echte moordenaar.
Zullen ze er in slagen die te pakken te krijgen? Hun vriendschap kan in elk geval niet meer stuk.

De roman voert je terug naar het jaar 1311: burchtentijd.
Je komt middenin een woelig stukje Schotse geschiedenis terecht. Koning Robert (the Bruce) zit wankel op de troon en samen met zijn ridders levert hij een verbeten strijd tegen de Engelse koning voor de Schotse onafhankelijkheid.
Eén van de eerste guerillastrijders, William Wallace (Braveheart), gaat nog vaak over de tong.
Je leest hoe burchten werden belegerd, welke oorlogstuigen gebruikt en waarom de Schotse ridders soms de versterkingen in hun eigen steden en eigen burchten vernielden.

Je wandelt rond in de ongerepte natuur van de Schotse Hooglanden.

Je leert Keltische gebruiken kennen: feesten in openlucht met beltane en samhain (halloween), vreemde vibraties in steencirkels en cairns, glimpen van vergeten godinnen, oude verhalen over watermonsters, groene ridders, elfen.

Je vindt een spoor van één van de vele gevluchte Franse tempeliers na de banvloek van de Franse koning in 1307.

Laat je ook betoveren: tot hoever zouden de magische kunsten van een kruidenvrouw kunnen gaan?

De Eenhoorn, 1998

Sprookjesboek voor jong en oud

In acht verhalen ontmoet je figuren die je altijd al eens wilde ontmoeten: de grappige prins Pelle, koningin Pinkelette, het stekelvarken op bokkenpoten, het monster Domdrab, koning Krakepit, de vorst die de tijd wilde bewandelen. Allemaal leiden ze je binnen in een wereld met een dimensie meer.

Met illustraties van Gerda Dendooven.

Te verkrijgen via katrienvanhecke@telenet.be, € 5/ex.